Siła mądrości – o. Zdzisław Józef Kijas

Opis

Bo Mądrość cenniejsza od pereł, żaden klejnot nie jest jej równy.
Prz 8,13

Mądrość ma w sobie coś z przyjaźni, o którą trzeba zabiegać, której trzeba bronić i o którą trzeba się troszczyć. Można stracić wiele, żyjąc i postępując niemądrze. Można zmarnować swoje życie, zaprzepaścić to, co już się zdobyło, podejmując nieprzemyślane decyzje. Można utracić czyjąś przyjaźń czy zaufanie przez nierozważne słowo lub pochopne działanie. We wszystkim potrzeba mądrości, bo często sama wiedza, inteligencja, oczytanie czy znajomości to za mało… Trzeba koniecznie udać się po mądrość, by życiu nadać właściwy sens.
Zapraszam zatem na przygodę z mądrością!

Zdzisław Józef Kijas OFMConv

Zdzisław Józef Kijas (ur. 1960) – franciszkanin, profesor nauk teologicznych, filozof, wykładowca uczelni polskich i zagranicznych, m.in. Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II, Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek PAN. Jest relatorem Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych, autorem książek, artykułów naukowych i popularnonaukowych, recenzji oraz tłumaczeń.

Wstęp
Natura ludzka wydaje się nienasycona. Zawsze pragniemy czegoś więcej, niż już posiadamy, nie doceniając wystarczająco  dobrze tego wszystkiego, kim już jesteśmy, i co zostało dane do naszej dyspozycji. Wręcz chorobliwie jesteśmy skłonni patrzeć bardziej przed siebie, aniżeli spoglądać w siebie Dlatego żyjemy „na zewnątrz” życia, nie smakując jego głębi. Gonimy za czymś, czego być może jeszcze dobrze nie znamy, natomiast nie umiemy szczerze cieszyć się z tego, czego już dostarcza nam życie. Dobrze jest wyznaczać sobie nowe, szlachetne cele, dążyć do spełnienia marzeń, realizować plany, jednak bez lekceważenia teraźniejszości, tego, kim się już jest, co się posiada, oraz osób, które są mi bliskie, które mnie kochają i bez których moje życie byłoby smutne, niepełne. Postawą mądrą jest uświadomić sobie, jak wiele już trzymałem od losu, a nie żyć  z poczuciem straty tego, czego nie było mi dane  zdobyć. Bardzo często mam przecież to, co w życiu najważniejsze…
Można stracić wiele, żyjąc niemądrze, postępując głupio. Można zmarnować swoje życie, zaprzepaścić to, co już się zdobyło, kiedy podejmuje się nieprzemyślane decyzje. Można stracić wysiłek wielu lat pracy, kiedy oszczędza się głupio lub odkłada pieniądze na niewłaściwe konto. Można utracić czyjąś przyjaźń czy zaufanie przez nierozważne słowo lub pochopną decyzję. We wszystkim potrzeba mądrości, bo często sama wiedza to za mało. Nie wystarczy tylko inteligencja, oczytanie, znajomości… Trzeba koniecznie udać się po mądrość, aby życiu nadać właściwy sens, aby go nie przegrać. To właśnie o mądrości jest niniejsza książka.
Interesować mnie będzie natura mądrości i sposoby jej osiągania. Szukał będę odpowiedzi na pytanie, jak być mądrym i mądrze żyć mimo przeciwnych wiatrów. Jak dojść do mądrych postaw i ciągle je umacniać, żyjąc w środowisku, które mądrości jako takiej zdaje się nie cenić, a jeżeli już – to  wyłącznie niektóre jej aspekty. Pytanie, na które będę szukał odpowiedzi, mógłbym sformułować następująco: W jaki sposób i przy pomocy jakich środków można obronić mądrość prawdziwą przed mądrością typu komercyjnego? Co należy czynić, jakie podjąć działania, jakich zaniechać, jakie zastosować środki, jakie odrzucić, aby pozyskać mądrość? Chodzi o to, aby nie stała się ona jednym z wielu produktów wystawianych na półkach współczesnych supermarketów, które można dowolnie nabywać i konsumować. Jak usłyszeć głos mędrców w  szumie ulicznych sprzedawców przelotnych przyjemności, którzy przekrzykują się w zachwalaniu  swoich „mądrych” produktów? Będę pytał również, czy autentyczna mądrość potrzebuje reklamy, czasu na antenie, a może bliższy jest jej konkretny gest, odpowiedni styl życia, mocne świadectwo, postawa duchowa?
Mądrość nie jest jednym z wielu różnych środków, które ułatwiają posiadanie (więcej i bardziej) bogactw materialnych czy duchowych przyjemności. Powiedziałbym raczej, że jest ona bardziej zbliżona/podobna do narzędzia, które pomaga ocenić, czy warto posiadać to, co mi się proponuje. A może słuszniej byłoby zabiegać o coś innego, o czym współczesna moda zdaje się milczeć? Szukanie osobistego szczęścia wyłącznie w pomnażaniu dóbr materialnych raczej nie ma sensu, chyba że przynoszą one szczęście również innym. Materialne bogactwo, którego celem nie jest jednoczesne pomnażanie szczęścia innych osób, staje się w istocie bardziej źródłem zmartwień niż wewnętrznego pokoju. W tym miejscu przychodzi mi na myśl bajka o mądrości inwestowania.
Znany amerykański doradca inwestycyjny siedział na przybrzeżnej skale w małej meksykańskiej wiosce, gdy do brzegu przybiła skromna łódka z rybakiem. W łódce leżało kilka wielkich tuńczyków. Amerykanin, podziwiając ryby, spytał Meksykanina:
– Jak długo je łowiłeś?
– Tylko kilka chwil.
– Dlaczego nie łowiłeś dłużej? Złapałbyś więcej ryb!
– Te, które mam, w zupełności wystarczą na potrzeby mojej rodziny.
Amerykanin pytał dalej:
– Na co więc poświęcasz resztę czasu?
– Śpię długo, trochę połowię, pobawię się z dziećmi, spędzę sjestę z moją żoną, wieczorem wyskoczę do wioski, gdzie siorbię wino
i gram na gitarze z moimi amigos. Pędzę szczęśliwe, wypełnione zajęciami życie.
Amerykanin zaśmiał się ironicznie i rzekł:
– Jestem absolwentem Harvardu i  mogę ci pomóc. Powinieneś spędzać więcej czasu na łowieniu, wtedy będziesz mógł kupić większą
łódź, a dzięki niej będziesz łowił więcej ryb i będziesz mógł kupić kilka łodzi. W końcu dorobisz się całej flotylli. Zamiast sprzedawać
ryby za bezcen hurtownikowi, będziesz mógł je  dostarczać bezpośrednio do odbiorców, potem założysz własną sieć sklepów. Będziesz
kontrolował połowy, przetwórstwo i dystrybucję. Będziesz mógł opuścić tę małą wioskę i przeprowadzić się do Mexico City, później
do Los Angeles, a nawet do Nowego Jorku, skąd będziesz zarządzał swoim wciąż rosnącym biznesem.
Meksykański rybak przerwał:
– Jak długo to wszystko będzie trwało?
– Piętnaście, może dwadzieścia lat.
– I co wtedy?
Amerykanin uśmiechnął się i stwierdził:
– Wtedy stanie się to, co najprzyjemniejsze. W odpowiednim momencie będziesz mógł sprzedać swoją firmę na giełdzie i  stać się
strasznie bogaty, zarobisz wiele milionów.
– Milionów? I co dalej?
– Wtedy będziesz mógł iść na emeryturę, przeprowadzić się do małej wioski na meksykańskim wybrzeżu, spać długo, trochę łowić,
bawić się z dziećmi, spędzać sjestę ze swoją żoną, wieczorem wyskoczyć do wioski, gdzie będziesz siorbał wino i grał na gitarze ze swoimi

Mądrość ma w sobie coś z przyjaciela, o którego trzeba zabiegać, którego trzeba bronić, kiedy się go posiada, i troszczyć się o pogłębienie wzajemnej
przyjaźni.
1 Bajka o mądrości życiowej, http://www.treco.pl/inspiracje/bajki-szczegoly/id/9343/page/5 (dostęp: 6.04.2016)

 
Spis treści
Wstęp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Nagląca potrzeba prawdziwej mądrości

Dziwny czas konsumowania życia . . . . . . . . . . . . .15
Bogactwo określeń jednej i tej samej
rzeczywistości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18
Między głupotą a bóstwem . . . . . . . . . . . . . . . . 21
Między prawem rozumu a prawem serca . . . . . . . . . 25
Między przyjacielem a mistrzem . . . . . . . . . . . . . .28
Między towarem a darem . . . . . . . . . . . . . . . . .31
Między przyjemnością a powinnością . . . . . . . . . . .34
Między przymusem a wolnością . . . . . . . . . . . . . .40
Między anonimowością a tożsamością . . . . . . . . . . .43
Między przeszłością a przyszłością . . . . . . . . . . . . .45
Między pytaniem a odpowiedzią . . . . . . . . . . . . . 49
Między jednostkowością a wspólnotą . . . . . . . . . . .53
Między milczeniem a mówieniem . . . . . . . . . . . . .55
Między biernością a zaangażowaniem . . . . . . . . . . .59
Szczytem mądrości jest miłość . . . . . . . . . . . . . . .61

Wewnętrzne życie mądrości

Nagląca potrzeba mądrości . . . . . . . . . . . . . . . . 71
Mądrość jest czymś więcej niż samym wykształceniem . . 75
Mądrość wiąże się mocno z cnotą . . . . . . . . . . . . .82
Bliska jest także umiarkowaniu . . . . . . . . . . . . . . 85
Wypowiada się czynami . . . . . . . . . . . . . . . . . .87
Szanuje roztropność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88
Nie jest zadufana w sobie . . . . . . . . . . . . . . . . . 94
Szczyci się skromnością i ceni sobie pokorę . . . . . . . .97
Odważnie wybiera to, co dobre . . . . . . . . . . . . . .99
Sila madrosci_ostateczna2.indd 269 31.08.2016 11:46:27
Żyje w wielkiej przyjaźni z męstwem . . . . . . . . . . 103
Z szacunkiem odnosi się do innych . . . . . . . . . . . 105
Etyka jest jej ozdobą . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107
Ma swój „styl” postępowania . . . . . . . . . . . . . . 110
Jest „stabilna” w zachowaniu . . . . . . . . . . . . . . . 112
Jest światłością życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 113
Wzmacnia dobro i zachęca do doskonałości . . . . . . . 119
Jest pełna szacunku dla Bożej wiedzy . . . . . . . . . . 127

8 etapów dochodzenia do prawdziwej mądrości

1. Bądź wiernym przyjacielem siebie . . . . . 136
Nie poddawaj się trudnościom . . . . . . . . . . . . . 140
Bądź lekarzem własnych problemów . . . . . . . . . . 143
Nie lekceważ tego, co komunikują uczucia . . . . . . . 146
Doskonal ciągle przyjaźń z sobą . . . . . . . . . . . . . 148
Ciesz się owocami przyjaźni z sobą . . . . . . . . . . . 153

2. Pamiętaj, że nie jesteś na świecie sam . . 158
Spoglądaj na siebie również oczami drugich . . . . . . . 160
Nie szukaj winy u innych . . . . . . . . . . . . . . . . 163
Chociaż w części ponosisz odpowiedzialność
za to, czego doświadczasz . . . . . . . . . . . . . . . . 165
Broń się przed negatywną projekcją . . . . . . . . . . . 169
Wiedz, że mądrość „przechodzi” przez ludzi . . . . . . . 173

3. Ćwicz się w postawie skromności i wdzięczności  . . 177
Bądź skromny, a zbliżysz się do mądrości . . . . . . . . 179
Stój na straży swojej skromności . . . . . . . . . . . . . 184
Postaw granice swoim pragnieniom . . . . . . . . . . . 187
Nie zrażaj się, że nie jesteś modny . . . . . . . . . . . . 190

4. Miej miłość do wszystkiego wokół, bo żyjesz w wielkiej jedności . . 193
Nie kieruj się samym uczuciem . . . . . . . . . . . . . 193
Bądź odpowiedzialny . . . . . . . . . . . . . . . . . . 196
Troszcz się o to, co kochasz . . . . . . . . . . . . . . . 199
Poznawaj ciągle lepiej to, co kochasz . . . . . . . . . . 201
Mimo trudności uśmiechaj się do życia . . . . . . . . . 203
Nie narzekaj, aby nie oddalać innych od siebie . . . . . 206
Bądź optymistą także w trudnościach . . . . . . . . . . 208
Słuchaj również pesymistów i krytyków . . . . . . . . . 210
Nade wszystko miej umysł otwarty . . . . . . . . . . . 213

5. Miej wielkie i szlachetne pragnienia . . . . 215
Nie tłum swoich pragnień . . . . . . . . . . . . . . . . 215
Pytaj ciągle, czego pragniesz najbardziej . . . . . . . . . 219
Być przywiązanym do swoich ideałów . . . . . . . . . . 220
Stawaj w obronie swoich pragnień . . . . . . . . . . . . 222
Pragnąc czegoś mocno, stajesz się mocniejszy
od lęku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224

6. Bądź konsekwentny w realizacji wyznaczonych sobie celów  . . 228
Chciej dotrzeć do celu mimo trudności . . . . . . . . . 230
Bądź strzałą, która mknie prosto do celu . . . . . . . . 233
Bądź uczciwy względem samego siebie . . . . . . . . . 234

7. Nie działaj pochopnie . . . . . . . . . . . . . 237
Nie lekceważ myślenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237
Analizuj to, co dzieje się wokół . . . . . . . . . . . . . 240
Poddawaj ocenie to, czego doświadczasz . . . . . . . . . 241
Myśl, jak odnieść zwycięstwo . . . . . . . . . . . . . . 243
Pomyśl, zanim coś powiesz lub zrobisz . . . . . . . . . 245
Odkryj znaczenie medytacji . . . . . . . . . . . . . . . 246
Poznawaj owoce medytacji . . . . . . . . . . . . . . . 249

8. Wierz, że Bóg jest i że ci pomaga . . . . . . 253
Nie zwlekaj z nawróceniem się do Boga . . . . . . . . . 254
Pamiętaj o chwili głodu, gdy jesteś syty . . . . . . . . . 256
Cokolwiek czynisz, czyń mądrze i patrz końca . . . . . 260
Zakończenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 265

INFORMACJE

Wydawnictwo: WAM
data wydania wrzesień 2016
ISBN 978-83-277-1185-4
stron 272
format 124×194 mm
oprawa miękka